عرضه اولیه یا IPO فرایندی است که بخشی از سهام کل یک شرکت برای اولین بار در بازار بورس عرضه شود. سهام ارائه شده ممکن است در یک دوره به دست گروهی خاص اداره شده باشد، اما زمانی که برای اولین بار در بورس معامله شود به آن عرضه اولیه گفته می‌شود.

میزان عرضه شدن سهام یک شرکت به وضعیت شفافیت فعالیت‌ها، میزان سوددهی، سابقه فعالیت و کیفیت صورت‌های مالی، بستگی دارد.

دلایل ورود شرکت‌ها به بورس

۱- سهولت بیشتر خرید و فروش با ورود به بورس
۲- بهبود نقدپذیری
۳- کاهش هزینه سرمایه
۴- کسب اعتبار بیشتر به دلیل حضور در بورس و شفافیت بیشتر
۵- تسهیل کنترل میزان بستانکاری و بدهکاری
۶- بهبود ساختار مالی

دلایل جذابیت عرضه اولیه برای سهامداران

در بازار بورس سهام شرکت‌ها تا سال ۱۳۹۹ با قیمت کمتر عرضه شده بودند واین موضوع با استقبال خریداران مواجه شده بود. این روند در زمانی که بازار ورود نقدینگی بالایی داشت بیشتر رخ می‌داد.

قبل از اینکه عرضه‌های اولیه در بازار آغاز شود، سهامداران بر اساس ساعت و زمان سهم می‌خریدند، یعنی آن شخصی که آخر از همه ثبت نام می‌کرد امکان داشت موفق به خرید سهام نشود، اما IPO این مشکل را حل کرد، همین باعث جذابیت عرضه اولیه شد.

وقتی یک سهام خیلی بزرگ بین همه متقاضیان تقسیم شود، همگی از آن بهره‌مند خواهند شد، این روش Book Building نام دارد. عرضه اولیه با این روش انجام می‌شود.

انواع روش‌های عرضه اولیه

روش Book Building

در روش بوک بیلدینگ اولویت‌بندی سفارش با زمان ثبت آن نیست، شما می‌توانید در زمان مناسب جو بازار را بررسی کنید، سپس موجودی خود را در حساب کارگزاری افزایش دهید و سفارش خود را با قیمت مدنظر برای خرید ثبت نمایید.

روش حراج

سازمان بورس و اوراق بهادار یک روز و ساعت مشخص را برای خرید سهام IPO اعلام می‌کند. برخی اوقات ساعت آن تمدید می‌شود، در نتیجه بهتر است که در همان ساعات اولیه سفارش خرید عرضه اولیه ثبت شود.

سرمایه لازم برای خرید IPO

برای شرکت در عرضه اولیه نیاز به سرمایه اولیه زیادی نیست، اما گاهی می‌توان بدون داشتن نقدینگی در IPO شرکت کرد. کارگزاران در برخی موارد به مشتریان خود اعتبار می‌دهند و مهلت مشخصی برای تسویه به مشتریان خود می‌دهند.

مراحل خرید سهام عرضه اولیه

۱- در مرحله اول شما نیاز به کد بورسی یا همان کد معاملاتی دارید. پس از دریافت کد برای شما یک رمز و نام کاربری ارسال می‌شود که بتوانید وارد پنل کارگزاری خود شوید.
۲- از تاریخ عرضه اولیه مطلع شوید، زیرا عرضه‌های اولیه هر روز انجام نمی‌شوند و فقط چندبار در هر فصل هستند. با این حال اکثر کارگزاری‌ها از طریق سامانه‌های خود به مشتریان، IPO را اطلاع می‌دهند.
۳- در تاریخ مربوطه در ساعت ابتدایی به سایت TSETMC مراجعه کرده و پیام‌های ناظر بازار که برای تمام نمادهای مختلف است را مشاهده کنید.
۴- پیام ناظر شامل تاریخ عرضه اولیه، تعداد کل سهام، ساعت مجاز، سهمیه هر نفر، بازه قیمت هر سهم و سایر شرایط ثبت سفارش است.
۵- پس از مطالعه پیام موجودی حساب خود را بر حسب نیاز افزایش دهید و سفارش را در ساعت مشخص در کارگزاری خود ثبت کنید.
۶- پس از پردازش سفارشات و مشخص شدن تعداد سهام درخواست شده و تعداد سهام قابل عرضه برای هر نفر با توجه به قیمت و تعداد سهام ثبت شده نسبت به کل تعداد سهام درخواست شده، عرضه اولیه انجام می‌شود و در پورتفوی افراد برای روز کاری بعد سهام اضافه می‌شود.

رشد قیمت سهم پس از عرضه

۱- تعداد سهام عرضه شده: تعداد فروشندگان عرضه اولیه هرچه کمتر باشد می‌توان نتیجه گرفت که احتمالا سهام کمی به بازار ارائه شده است.
۲- رفتار سهامدار عمده: اگر عرضه کمی انجام شود، عرضه اولیه احتمالا رشد خواهد کرد.
۳- جو کلی بازار: زمانی که جو صعودی باشد احتمالا افراد کمتری قصد فروش داشته باشند.

زمان فروش مناسب

برای فروش بهتر است به نکات زیر توجه کرد:

۱- بررسی وضعیت فعلی، گذشته و آینده شرکت
۲- بررسی و تحلیل اخبار در سایت‌های مختلف درباره سهام عرضه اولیه
۳- توجه به رفتار سهامداران عمده شرکت
۴- در نظر گرفتن روند فعلی بازار
۵- تحلیل صف‌های خرید احتمالی پس از عرضه

آیا IPO همیشه سودده است؟

نکته‌ی مهم این است که عرضه‌های اولیه همیشه سودده نیستند. بازار بورس از عرضه‌های اولیه مختلف تشکیل شده اما همه‌ی آنها پس از عرضه صعودی نبوده‌اند و گاهی با کاهش قیمت مواجه شده‌اند.

جمع‌بندی

هیچ بازاری در دنیا همیشه صعودی یا نزولی نبوده است، فعالان بازار سرمایه و بورس همیشه با نوسانات بازارها مواجه شده‌اند. علت موفقیت درصد کمی از این افراد توجه به دانش و دانستن نکات متعدد شامل اصطلاحات و مفاهیم بنیادی، تحلیل تکنیکال، تحلیل فاندامنتال، آشنایی با صورت‌های مالی و نسبت‌های مالی و آموزش بورس به صورت اصولی بوده است.

منبع: کلینیک اقتصاد

پایان/